«О дүниенің тозағын бұл өмірде көріп жүрмін...»
иллюстрациялық сурет ашық дереккөзден алынды
«Күйеуінен таяқ жеп, тепкімен өмір сүріп жатқан әйелдердің басы да, соңы да мен емес шығармын. Десе де ішімдегі шерімді айтып, бір жеңілдеп алсам деймін. Өтініш, менің аты-жөнімді көрсетпеңіздерші» депті ERNUR.KZ редакциясына хат жолдаған оқырман.
Өзін «үш баланың анасымын» деп таныстырған келіншектің тағдырын бастан-аяқ оқып шықтық. Өмірге тек қиындық көру үшін келген адам ба деп қаласың. Онысын өзі «о дүниенің тозағын бұл дүниеде көруді бұйырыпты» деп бір-ақ ауыз сөзбен суреттей салыпты.
«Титтейімнен жоқшылықты көріп өстім. Әкем ішкіш болды, анам ауылдағы тойхананың ыдыс-аяғын жуып, сол жердің қалған-құтқан тамағымен бізді асырады. Әкем ішіп келген күні сәл де болса құлағымыз тыныш болатын. Сондықтан «бүгін қатты мас боп келіп, мамамды ұруға шамасы келмей қалса екен» деп тілеуші едім. Әйтпегенде мамаммен қоса біздерді де қырып тастайтын. Жоқ жерден сылтау тауып, ішіп отырған столды төңкере салғанда кірерге тесік таппай қалушы едік.
Обалы не керек, мамам бізге жақсы тәрбие берді. Тірлікке ерте араластық, тамақ істеуді, үйді дұрыстап жинауды, үлкендерді сыйлауды, келіндік өмірді құлағымызға құйып өсірді. «Мен күйеуге ерте тиіп не таптым?! Сендер асықпаңдар, оқу оқып, білім алыңдар, сонда мен сияқты қор болмайсыңдар» деп көп айтатын. Соның айтуымен мектепті бітіріп, кәсіптік колледжге оқуға тапсырған жылы танымайтын, білмейтін жігіттің әйелі боп шыға келдім. Бас салып алып қашты.
«Мен әлі жаспын, оқығым келеді, өтінем» деп жылғаныма бір адам селт еткен жоқ. Себебі олар тойға дайындалып отырған адамдар ғой, «бәріміз солай ойлағанбыз, әлі-ақ бақытты боласың» деп қаумалап, сүйрелеген күйі төргі бөлмеге кіргізіп, орамалды жаба салды.
«Өз еркіммен келдім» деп жазып бер» деді бір әйел келіп. «Жазбаймын, мен өз еркіммен келген жоқпын» деп әкелген парағын жыртып-жыртып тастап ем, ұзын бойлы, сап-сары, көзі тұздай, шашын тықырлап алдырып тастаған бір жігіт кірді де, жағымнан шапалақпен салып қалды.
«Неменеге бәлсініп тұрсың сен?! Байға тигеніңе қуан! Осыдан жазбай көр, мына үйден тірі шықпайсың!» деп зіркілдеді. Сөйтсем менің болашақ күйеуім сол екен. Қорыққанымнан айтқанын істедім. Сөйткен шешем «бақытты бол, енді сол үйдің адамысың, айтқанына көнесің, үйге жылап келме, әкеңнің мінезін білесің» деп қуғыншылардан хат жазып жіберіпті.
Ол бұрын үйленіп, ажырасқан, менен алты жас үлкен жігіт. Екеуміздің ақылымыз да, түсінігіміз де сәйкес келмеген шығар, әлі күнге таяқ жеп келем. «Сен мені менсінбей, қалмаймын деп қағазды жыртып тастағансың, қай жеріңе сеніп көкірегіңді көтердің» деп ішіп алған күні тиісе береді. Міне, үйленгенімізге он жылдан асты, сол әңгіме әлі айтылады.
Бір күні түн ортасында мас болып келген күйеуім соққының астына алды. Денемнің әр тұсынан тиіп жатқан соққының ауыр болғаны сондай, қинала тістелеген ернімнен қан сорғалап кетіпті. «Айтқаныңның бәрін істеймін, ұрмашы, кешірші» деп не үшін кешірім сұрап жатқанымды өзім білмейм, өліп қалмасам болды деп бетімді жауып жата бердім. Бір кезде ол да шаршады ма, төсекке сылқ етіп құлай кетті. Ұйықтады-ау дегенде сырғып-сырғып, еңбектеген күйі бөлмеден қашып шықтым. Сыртқы есіктің шиқылдаған даусынан оянып, артымнан қуды. Ауладағы тандырдың астына тығылып отыра кеттім. «Ей, шешең, шық бері» деп айқайлап-айқайлап, таба алмасын білгесін үйге кіріп кетті.
Сол қашқаннан түнделетіп ауылдың орталығында тұратын ата-енемнің үйіне сүйретіліп әрең жеттім. Ол кісілер теледидар көріп, шай ішіп отыр екен. «Балаларыңызға басу айтып, тоқтатыңыздаршы, ол мені бір күні өлтіреді» деп жыладым.
Бар үмітім атамда еді, «Ата, құлың болайын, сізді тыңдайтын шығар, бір ауыз сөйлесіңізші» деп бетіне қарап ем, «Өзің сөйлес» деп кеміпіріне оқты көзімен бір қарады да, жатын бөлмесіне кіріп кетті.
«Соны күтіп отырғандай, енем «Не болды сонша, сұңқылдап?! Байынан таяқ жеген жалғыз сен бе? Отырмыз ғой өлмей-ақ. Шыдайсың, түбінде жеңесің. Әйел деген тілінен табады, тілінен таппаса тірлігінен табады. Дұрыс қатын болсаң менің балам бекерден бекер сабайды деймісің. Көзіңнің сорасын ағыза берме! Сол байыңды адам қылып шығару енді сенің қолыңда!» деп өзімді ұрысып, үйден қуып шықты.
«Сорлы, өзіңе де обал жоқ. Сондай баланы тәрбиелеп шығарған адам қайбір оңады деп ойладың?!» деп өзіме ызам келіп, үйге әрең жеттім.
Мен де қазір тойханада ыдыс-аяқ жуып ақша табам. Кейде үйге тойдан сарқыт әкелсем «мынаны қай байың беріп жіберді» деп те ұрыс шығарады. Үйде береке жоқ. Үлкенім ұл, екеуі қыз. Қыздарымда мейірім бар, ал балам тура әкесі сияқты боп өсіп келеді. «Мына тамағыңыз жуынды сияқты, не бәле» деп ішіп отырған кесесін маған қарай лақтырып жібергенде тура күйеуімді көргендей болдым.
Алқаш әкем қайтыс болды ғой, бірақ сонда да анам «маған жылап келуші болма» деп проблемамды тыңдамайды. «Ел жұртқа қарабет етпеңдер, әкесі алқаш еді, қыздары да оңбады» деген әңгімені естігім келмейді» деп звондаған сайын бір нәрсені қайталай береді. Солай... Өмірден үмітім үзілген. Қырықтан асқан еркектің енді түзеліп кетуі екіталай, қартайып, бойынан күш кеткенде ішкенін де, ұрғанын да қоятын шығар деген оймен күнім өтіп жатыр...»
