Қазақстанда жастар үшін жалға берілетін тұрғын үй алу шарттары өзгереді

Ережеге келесі түзетулер енгізілмек:

• Жыл сайынғы жинақтау шегі - жұмыс істейтін жастар үшін сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үй беру туралы үшжақты шарттың қолданылуы шеңберінде бір жыл ішінде тұрғын үй құрылыс жинақ банкіндегі жинақ шотында (депозитте) жинақталған ақша сомасы, кемінде 170 АЕК (2024 жылы 627 640 теңге) болуы керек;
• Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі - "Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылыс жинақтары туралы" заңның 5-бабында көзделген қызметті жүзеге асыруға Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясы бар банк. Басқаша айтқанда, құжатта "Отбасы Банкі " туралы айтылады.

Демек, өңірлік бағдарламалардың (тетіктердің) қолданыстағы шарттарына сәйкес, Астана және Алматы қалаларында бастапқы жарнаның мөлшері 18 млн теңгенің ең жоғары қарыз сомасының кемінде 10% -ын құрайды. Осылайша, бағдарламаларға қатысу үшін 1,8 млн теңге көлемінде бастапқы жарна болуы қажет. Жалдау мерзімінің ұзақтығы 3 жылға дейін болғанда, жыл сайынғы жинақтардың мөлшері ағымдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген кемінде 600 мың теңгені немесе кемінде 162 АЕК-ті құрауға тиіс.

Бұдан басқа, жас қазақстандықтарға жалға берілетін тұрғын үй өтініш беруші, уәкілетті орган және банк арасында уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша жұмыс істейтін жастар үшін сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үй беру туралы жасалған үшжақты шарт негізінде берілетін болады.

Сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үй алу үшін жұмыс істейтін жастарға қойылатын негізгі талаптар белгіленеді:

• отыз бес жасқа толмаған (34 жасқа дейін қоса алғанда)ҚР азаматы;
• жалпы білім беретін мектептер мен колледждердің, техникумдар мен жоғары оқу орындарының білім беру оқу бағдарламаларын меңгерген және еңбек қызметін жүзеге асырған;
• өтініш берушінің облыста, республикалық маңызы бар қалада немесе Астанада жалға берілетін тұрғын үйдің сатып алу құқығынсыз болуына байланысты өтініш бергенге дейін соңғы үш жылдан кем емес тұрақты тіркеуінің болуы;
• өтініш берушінің отбасы мүшелерінің тұрғылықты жері бойынша тұрақты тіркеуінің болуы (жұбайы/және балалары болған кезде);
• өтініш берушіде, жұбайында/және балаларында, апатты жағдайда тұрған, құлау (қирау) қаупі бар тұрғын үйлерді қоспағанда, өтініш берер алдында соңғы 5 жыл ішінде ҚР-да тұрғын үйдің болмауы, олардың жұбайлары тұрғын үйді иеліктен шығару фактісі болған жағдайларды қоспағанда. Бұл ретте өтініш беруші немесе отбасы мүшелері кәмелетке толғанға дейін алған тұрғын үйде үлесінің болуы қатысуға кедергі келтірмейді;
• өтініш берушінің соңғы 6 айда кемінде 40 АЕК мөлшерінде ай сайынғы табысының болуы;
• облыста, республикалық маңызы бар қалада немесе Астанада жалға берілетін тұрғын үйдің сатып алу құқығынсыз болуына байланысты өтініш берер алдында соңғы 3 (үш) жылдан кем емес еңбек өтілінің болуы;
• банкте жинақ шотының (депозиттің) болуы.

Өтініш берушіге жұбайымен (зайыбымен) бірге шарт жасалған жағдайда сатып алу және конкурсқа қайта қатысу құқығынсыз бір ғана жалға берілетін тұрғын үй беріледі.

Жалға берілетін тұрғын үйді алу үшін уәкілетті органға ұсыну қажет құжаттардың тізбесі жаңартылады:

• жеке басын куәландыратын құжаттардың, өтініш берушінің және отбасы мүшелерінің балаларының туу туралы куәліктерінің(а) көшірмелері (бар болса);
• білімі туралы құжаттың нотариат куәландырған көшірмесі;
• неке қию туралы куәліктің көшірмесі (бар болса);
• өтініш берушіге және отбасының барлық мүшелеріне ҚР аумағында жылжымайтын мүліктің жоқ (бар) екендігі туралы анықтама;
• жұмыс орнынан анықтама;
• өтініш берушінің кемінде 40 АЕК мөлшеріндегі ай сайынғы табысын растайтын соңғы 6 айдағы табыстары туралы анықтама;
• еңбек кодексінің 35-бабына сәйкес еңбек өтілін растайтын құжаттар;
• банкте жинақ шотының (депозиттің) болуы және нөмірі туралы анықтама және ол бойынша банк берген ақша қалдығы мен қозғалысы туралы үзінді көшірме;
• жеке зейнетақы шотынан үзінді көшірме (соңғы 6 ай ішінде);
• жеке кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудың бүкіл кезеңі үшін жеке кәсіпкер ретінде тіркелгені туралы хабарлама (куәлік) ;
• жеке кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке кәсіпкер ретіндегі қызметтің соңғы жылындағы кірістер бойынша салық декларациясы;
• өтініш берушіні облыста, республикалық маңызы бар қалада немесе Астанада сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үйдің болуына байланысты өтініш бергенге дейін соңғы үш жылдан кем емес тұрақты тіркеу (электрондық формат);
• сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үйдің болуына байланысты өтініш берушінің отбасы мүшелерін облыста, республикалық маңызы бар қалада немесе Астанада тұрақты тіркеу (электрондық формат).

Өтініш пен құжаттар уәкілетті органға мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарының бірыңғай платформасы арқылы не уәкілетті орган құрған платформа арқылы беріледі.

Шартты жыл сайынғы ұзарту туралы шарт бағдарламаға қатысушылардың әртүрлі ипотекалық бағдарламаларға одан әрі қатысу үшін бастапқы жарна ретінде ақша сомасын жинақтау мониторингін қамтамасыз ету мақсатында енгізіледі.

Бұл ретте сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үй үш жылдан аспайтын мерзімге берілетіні нақтыланады.

Жоба 2024 жылғы 30 сәуірге дейін жария талқылау үшін "Ашық НҚА" порталында орналастырылған.