Тарихқа енген Олимпиада чемпионы! Елдос Сметов кім?

Дзюдо күресінен Қазақстан ұлттық құрамасының 31 жастағы көшбасшысы Елдос Сметов бірер күн бұрын ғана 60 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде финалда жарыс иесі – француз Лука Мхейдзені жеңіп, Париж Олимпиадасының алтын медалін иеленді. Франция спортшысы Токиода (Жапония) өткен 2020 жылғы Олимпиаданың қола жүлдегері, сондай-ақ 2023 жылғы Еуропа чемпионатының жеңімпазы болатын.

Елдос Сметов алтынға жету жолында жартылай финалда қазіргі әлем чемпионы және үш дүркін Еуропа чемпионы – испандық Франсиско Гарригосты жеңіп, кішігірім сенсация жасаған.

Елдос үшін бұл өз мансабындағы алғашқы Олимпиада алтыны. Ол бұған дейін Рио-2016-да күміс, ал Токио-2020-да қола жүлдеге қол жеткізген. Осылайша, қазақстандық батыр Олимпиада медальдарының толық жиынтығын иеленіп отыр.

Қазақстан Республикасы үшін бұл алтын да тарихи жетістік болды. Себебі, бұған дейін біздің дзюдошылар Олимпиада ойындарда тек күміс және қола медальдар алған.

Елдос Сметовтың жетістіктері

Елдос Сметов дзюдо үйірмесіне алғаш рет 5 жасында үлкен ағасына еріп барған екен. «Мен бокспен, кикбоксингпен, еркін күреспен, самбомен айналысуға тырыстым, бірақ дзюдоға тоқтадым» дейді ол.

Дзюдодан Қазақстан жастар құрамасы үшін өнер көрсеткен кезде Сметов жастар арасындағы әлем чемпионатының (2010 және 2011 жылдар) алтын және қола медальдарын жеңіп алған.

2012 жылдан бастап ересектер құрамасына алынады. 2013 жылы Бангкоктағы Азия чемпионатында қола, Самсундағы Гран-При кезеңінде күміс, Тбилисидегі Еуропа Кубогы кезеңінде және Варшавадағы дзюдодан ашық Еуропа Кубогында алтын жеңіп алған. Сондай-ақ, Сметов 2016 жылғы Азия чемпионы және 2014 жылғы Азия ойындарының жеңімпазы.

2015 жылы Астанада дзюдодан әлем чемпионы атанып, финалда тағы бір қазақстандық Рустам Ибраевті жеңген. Сонымен қатар, Сметовтың қоржынында 2019 және 2020 жылдардағы әлем чемпионаттарының қоласы бар.

Рио мен Токиодағы Олимпиада медальдары үшін 3 дәрежелі "Парасат" және "Барыс" мемлекеттік ордендеріне ие болған.

ЕЛДОСҚА ҚАТЫСТЫ СОҢҒЫ ЖАҢАЛЫҚТАР

Ақтөбелік кәсіпкер Елдос Сметовке 10 жылқы атады

Ақтөбелік кәсіпкер Әнуар Маханов дзюдодан Олимпиада чемпионы Елдос Сметовты телефон арқылы құттықтап, қонаққа шақырды. Ол чемпионға сыйлық ретінде 100 жылқы дайындап отыр.

Кәсіпкер отбасымен бірге Париждегі жазғы Олимпиаданы тамашалап, Елдос Сметовты қолдаған. Бұрын қола және күміс медаль жеңіп алған дзюдошы бұл жолы чемпион болатынына сенімді болған.

- Мен спорт жанкүйерімін, Олимпиаданы жіберіп алмаймын. Елдос осы жазғы Олимпиадада бірінші орын алады деп үміттендім. Менің үмітім ақталды. Мен оның телефон нөмірін тауып, онымен байланысқа шықтым, ауылға келуін өтіндім. Мен оған 100 жылқы сыйлағым келеді. Оны Байғанин ауданының Жарқамыс ауылында күтеміз. Ауылдағы балалар Олимпиада чемпионын көргенін қалаймын. Чемпиондар ауылдан шығады. Мен дзюдошымен таныс емеспін, бірақ оның жетістіктері туралы білемін. Ол Олимпиаданың бірінші күні елді қуантты. Бүкіл қазақ халқы қуанды. Мен оның әрқашан жанашыр ағалары бар екенін есте сақтағанын қалаймын. Оның спорттан кетпеуін, чемпиондарды тәрбиелеуін тілеймін, - дейді Әнуар Маханов.

Кәсіпкер қазақтың жылқыларын өсірумен айналысады. Ол чемпионға асыл тұқымды жылқылар бермек.

- Мен өсіретін жылқылар менікі емес, олар елдің қуанышы мен әл-ауқаты үшін. Мен спорт мектебінде оқитын, үйірмелерде оқитын, жеңімпаз атанған балаларды қолдаймын. Менің марқұм әкем Ақмырза Маханов 1976 жылы КСРО чемпионы атанған. Балаларым да спортпен айналысады. Олар атақты футболшы болуды армандайды, - деді кәсіпкер.

Елдос Сметов 2024 жылғы жарыс оның мансабындағы соңғы Олимпиада екенін айтты

60 келіге дейінгі салмақта өнер көрсеткен 31 жастағы спортшы жазғы Олимпиадаларда барлық мүмкін болған марапаттарға ие болды. 2016 жылы Рио-де-Жанейрода күміс, Токио-2020-да қола жеңіп алды, енді Франция астанасында алтын алып отыр.

- Мен татамиге шыққанда ештеңе ойламадым. Бәрін басымнан шығарып тастадым. Медаль туралы да, жауапкершілік туралы да ойламадым. Жекпе – жек – бұл менің қолымнан келгеннің бәрі, сондықтан мен жекпе-жекке назар аудардым. Егер сіз жауапкершілікке алаңдасаңыз, ештеңе болмайды. Жүйкесі жұқарған адам "күйіп кетеді", сондықтан мен тек бәсекелестік туралы ойладым. Бұл менің соңғы Олимпиадам екенін білдім. Бұл соңғы ойындар және менің спорттық мансабым аяқталады. Мен қолымнан келгеннің бәрін жасадым. Мен ата-анама, отбасыма және балаларыма уәде бердім. Жеңіспен ораламын дедім. Олардың сенімі мен қолдауы мені ынталандырды. Менің бес балам, жарым, ата-анам мен бауырларым бар. Бұл жеңісті бүкіл Қазақстан еліне және менің жақындарыма арнаймын, - деді Сметов.

Чемпион Олимпиада алтыны үшін қанша сыйақы алады?

Заңнамаға сәйкес, Олимпиада ойындарының чемпионына Қазақстан Республикасы тарапынан 250 мың доллар (118 миллион теңгеден астам) беріледі.

Сонымен қатар, күміс жүлдегерлерге 150 мың доллар, қола жүлдегерлерге 75 мың доллар тағайындалған.

Сондай-ақ, 30, 10 және 5 мың доллар көлеміндегі сыйлықақылар 4, 5 және 6 орындарға қарастырылған.

Б.Мейірханұлы,

ERNUR.KZ