Біле жүргеніңіз жөн.
иллюстрациялық фото: ашық дереккөзден
Егер сіз бір немесе бірнеше елде турист ретінде болсаңыз, көп нәрсені білгендей боласыз. Бірақ, ол жерде ұзағырақ жүрсеңіз, болжамдарыңыз мүлдем басқаша жағдайлармен алмасуы мүмкін. Сол сияқты басқа елге қоныс аударғанда да әрдайым қуанышты жағдайлар орын ала бермейді. Әсіресе эмигранттар үшін. Мысалы, банктен шот ашуға немесе картаны пайдалануға тырысқанда, мүлдем ойламаған қиындықтар туындауы мүмкін. Осы орайда бірнеше елді мысалға келтірмекпіз.
Израиль: карта шектеулері
Израиль бірнеше жыл бойы әсіресе солтүстіктен көшкен оралмандар ағынының тағы бір толқынын қабылдап жатыр. Ал, олардың көпшілігі кезігетін жағымсыз жәйттердің – жергілікті банктегі шотында ақшасы жеткілікті болса да, оларды қалағанынша пайдалана алмайды, тіпті жұмыс істемейді. Өйткені, Израильде негізгі төлем құралы несие картасы болып саналады, дебеттік карталар өте танымал емес және кез-келген операцияға жарамайды: мысалы, онлайн төлем жасай алмайды. Сонымен қатар, кез келген Израиль банкінің несие картасында айына жұмсауға болатын сома шегі бар. Сіздің шотыңызда қанша ақша болса да, тек осы шектеу аясындағы соманы жұмсай аласыз.
Жаңа релоканттар жағдайында банк лимитті белгілейді (егер сіздің Израильде әлі тұрақты жұмыс болмаса, ақшаны бақылаусыз жұмсауға рұқсат бермеуіңіз керек). Жақында көшіп барғандардың тәжірибесіне сүйенсек, бұл әдетте 2000-3000 шекельді құрайды (250-350 мың теңге). Бұл шектен шығу мүмкін емес. Сондықтан енді көшіп барғандар үшін бұл проблема болуы мүмкін: олар баспана жалдап, оны жиһазбен жабдықтауы керек, азық-түлік қажет және т.б. Кейбір жағдайларда ғана банк қызметкерлерін лимитті көтеруге көндіруге болады. Бірақ сіз банктің неге сенімді және жауапты адам екеніңізге сену керектігін дәлелдеуіңіз керек. Мысалы, білім туралы құжаттарды немесе тұрақты заңды кірісті растайтын анықтаманы көрсетуге болады.
Аргентина: шетелдіктерге арналған шоттар
Өз тарихында оныншы рет дефолт алдында тұрған Аргентина осы жағдайына қарамастан әлем халқы үшін тартымды бағыт болып қала береді. Негізгі себеп – бұл процестің салыстырмалы жеңілдігі: Аргентинаға кіру үшін кпөтеген елдің азаматтарына виза қажет емес. Осы жолмен сіз елде 90 күнге дейін бола аласыз. ал Аргентинадан тұрғынүй және төлқұжатын алу өте қарапайым — сіз елде екі жыл өмір сүргеннен кейін азаматтыққа ие бола аласыз. Иә, бұл жерде инфляция өршіп тұр, бұл жергілікті тұрғындарды криптовалюта инвестицияларын жылдам қарқынмен игеруге мәжбүр етеді. Бірақ егер адам қашықтан жұмыс істеуді және тұрақты валютада ақша табуды жоспарласа, бұл өте маңызды кемшілік болып көрінбеуі мүмкін. Бұған әсіресе ел ішіндегі жалға беруден бастап тамаққа дейінгі төмен бағалар әсер етеді.
Алайда, бұл жерде жағымсыз тосынсый да күтіп тұрады. Аргентинада шетелдіктер тек жергілікті валютадағы шотты аша алады. Бұл ретте ай сайынғы шот бойынша операциялар сомасы 50 000 аргентиналық песодан аспауға тиіс, ал өз шотында 312 500 песодан артық сақтауға болмайды.
Шетелдік банктердің карталарынан тек песо ғана алуға болады. Валюталық бақылау айына 200 доллардан артық сатып алуға тыйым салады, ресми бағам бойынша доллар сатып алу мүмкін емес, ал қара нарықтағы доллар бағасы ресми бағамнан екі есе жоғары. Криптовалютадан басқа, Аргентинадағы шетелдіктер үшін шетелге сапарлар түрінде әлі де мүмкіндік бар, онда банкоматтардан валютаны шешіп алуға, содан кейін оны қолма-қол әкелуге болады.
Түркия: телефондарды құлыптау
Кейбір елдердің азаматтары Түркияға көшетін болса, оларды өзгеше тосынсый күтеді. Түркия заңдары бойынша елде 120 күн болғаннан кейін шекара сыртында сатып алынған телефон бұғатталады. Бұл жағдайда гаджет бірегей IMEI нөмірі арқылы жұмысын тоқтатады, SIM картасын ауыстыру көмектеспейді. Бұған жол бермеу үшін гаджетті тіркеу керек. Қазір бұл қызметтің құны шамамен 35-40 мың теңге тұрады.
Егер Түркиядан тыс жерде сатып алынған телефонға түрік SIM картасы салынған болса, онда да құлыптау орын алады. Сондықтан тіркелу жағынан қиындық болдырмау үшін кейбіреулер жергілікті телефон сатып алып, түрік SIM картасын қолдануды жөн көреді.
Тайланд: жылжымайтын мүлік
Әсіресе жаз айларында шетелдіктер Пхукет аралынан үй сатып алады екен. Таиландқа ұзақ уақытқа барып, жылжымайтын мүлік сатып алуға ақша салатындар да көп екен. Алайда, кейбір басқа елдерден айырмашылығы, Таиландта жылжымайтын мүлікті сатып алу тұруға рұқсат немесе азаматтық алуға себеп емес екенін түсіну керек.
Жалпы алғанда, арзан жылжымайтын мүлікті сатып алу елде ұзақ уақыт болу үшін ешқандай артықшылық бермейді. Жылжымайтын мүлік иелері басқа қолжетімді визаларды — мысалы, студенттік немесе зейнеткерлік визаларды алуға көмектесуі керек. Сонымен қатар, Таиландтағы шетелдіктер жерді, соның ішінде сатып алынған вилла орналасқан жерді иелене алмайды, тек жалға алуға болады.
АҚШ: несиелік балл
Америка Құрама Штаттарына көшкен кезде, көптеген азамат өз қаражаттарымен өмір сүруге және бар ақшаларын ғана жұмсауға дағдыланады. Дегенмен, мұнда барғандар несие бойынша өмір сүруді үйренуі керек болады. Себебі АҚШ-та тұрғынүйді немесе автокөлікті жалға алу кезінде сіздің төлеуші ретіндегі сенімділігіңіз, ең алдымен, бұрынғы несиелеріңізді қаншалықты сәтті төлегеніңіз бағаланады. Ол үшін несиелер болуы керек. Сондықтан енді ғана АҚШ-қа көшіп барған адамда проблема туындайды, яғни ипотека бойынша тұрғын үйді жалға алу немесе сатып алу қиынға соғады, егер әлі оның несие тарихы жоқ болса.
Осыған байланысты тәжірибелі эмигранттар көшкеннен кейін бірден несие тарихын құру үшін мақсатты түрде жұмыс істеуге кеңес береді. Яғни несие картасын алып, оны белсенді пайдалануға тырысу қажет. Бұл ретте лимиттерден аспау, барлық қарыздарды уақытында өтеу және несие картасынан көп ақша жұмсау маңызды, бірақ тым көп емес.
Дайындаған: Б.Мейірханұлы,
Тағы оқыңыз:
Жыл он екі ай ЖЫЛЫ БОЛАТЫН елдер
АРЗАН САЯХАТ деген не? Оны ҚАЙДАН ТАБУҒА болады?
