3-4 курста мамандық ауыстыру - әлсіздік емес, өз бағытыңды табу.
көрнекілік: aqmeshit-zhastary сайты
Студент университетке келгенде өзіне сенімді көрінгенімен, бірнеше ай өткен соң бәрі басқаша сезілуі мүмкін. Алғашқы курста қызық болып көрінген пәндер кейін ауырлай бастайды, кейде тіпті «Мен осы саланы шын мәнінде жақсы көре аламын ба?» деген сұрақ тереңірек мазалайды. Бірақ ең бастысы – бұл сезім қалыпты.
Әлемде де, Қазақстанда да студенттердің айтарлықтай бөлігі мамандықты дәл оқу барысында ауыстырады. Өйткені мамандық – бір рет таңдалып, өмір бойы ұсталып қалуы тиіс нәрсе емес. Егер өзің «менікі емес» екенін сезсең, жол ортасында бұрылуға болады. Және бұл – қателік емес, керісінше, саналы шешім.
1. Мамандық ауыстыру — әлсіздік емес, өз бағытыңды табу
Көп студент қоғамның «таңдадың ба, соңына дейін бар» деген қысымынан қорқады. Бірақ адам 17 жасында кім екенін толық түсінбеуі қалыпты жағдай. Уақыт өтеді, қызығушылық өзгереді, қабілет өзгереді, ал кейде жаңа тәжірибелер жаңа бағытты ашып береді. Мамандық ауыстыру – әлсіздік емес, ішкі өсу белгісі. Себебі өзіне ұнамайтын салада жалғастыру – уақыт жоғалту. Ал батыл қадам жасап, өз бағытыңды табу – болашаққа салған ең дұрыс инвестиция. Бүгінде табысты адамдардың көбі 2-3 рет мамандық ауыстырған. Демек, бұл – дұрыс жол таңдаудың табиғи процесі.
2. Жол ортасында тоқтап, өзіңді тыңдап көру — ең батыл қадам
Студент бола жүріп, күнделікті лекцияға барып, тапсырма тапсырып, сессиямен күресіп жүріп, адам көбіне өзіне уақыт бөлуді ұмытады. Бірақ дәл осы сәтте тоқтап, өз ішкі дауысыңды тыңдау маңызды. Бірнеше күн бойы сабаққа барғың келмесе, пәндер сенің жан дүниеңе сәйкес келмесе – бұл жай жалқаулық емес, сигнал. Егер алдағы өміріңді осы саламен елестете алмасаң, демек, басқа бағытты ойланатын кез келген. Мұндай ойдан қорықпау керек, себебі оны түсіну – үлкен жауапкершілік. Өз-өзіңді тыңдау – болашақ қателіктің алдын алу.
3. Дұрыс шешім қабылдаудың алтын формуласы: “Ұнайды + Жарайды + Сұраныс бар”
Мамандық ауыстыру эмоциямен жасалатын шешім болмауы тиіс. Бұл жерде үш фактор өте маңызды. Біріншіден, саған жаңа бағыт шынымен ұнай ма? Ұнату – мотивацияның негізгі күші. Екіншіден, сен осы салаға жарайсың ба? Яғни қабілеттерің, дағдыларың мен әлеуетің сәйкес келе ме? Мысалы, дизайнға ауысқың келеді делік, бірақ сызу, композиция, талғам қабілеттерің әлсіз болуы мүмкін. Бұл дамымайды деген сөз емес, тек дайындық қажет екенін білдіреді. Үшіншіден, еңбек нарығында бұл мамандыққа сұраныс бар ма? Әр салада жаңа трендтер бар, сондықтан бұл бағыттың болашағын да зерттеу қажет. Осы үш фактор сәйкес келсе — сен дұрыс жолға ауысып жатқаныңды көрсетеді.
4. Ауыстыру процесі қорқынышты болып көрінеді, бірақ іс жүзінде өте қарапайым
Көп студент үшін мамандық ауыстыру — түсініксіз, ауыр процесс секілді. Шын мәнінде, бұл ойлағаннан әлдеқайда жеңіл. Жоғары оқу орындарының басым бөлігі студенттің шешімін қолдайды. Бастысы – уақытында құжат тапсыру. Алдымен тіркеу бөліміне барып, нақты ережелерді анықтап алған жөн: GPA талаптары, өтініш формасы, қабылдау уақыты. Кей университеттерде комиссиямен әңгімелесу өтеді, олар сіздің мотивацияңызды ғана тексереді. Транскрипт арқылы жаңа мамандыққа қандай пәндер өтетінін және қайсысы қайта тапсырылатынын анықтайсыз. Бұл — қиындық емес, тек техникалық процедура.
5. “Кеш болды” деген сөз — миф
Кей студенттер 2 немесе 3 курста ауысқылары келсе де, «енді тым кеш» деп ойлап, өзінің жағдайын өзгертуге қорқады. Бірақ бұл — ең кең тараған қате түсініктердің бірі. Адам 20 жасында өз жолын таппауы — өте қалыпты. Жаңа мамандықты бастау ешқашан кеш емес. Тіпті 30 жасында ауысқандар да табысты болып жүр. Маңыздысы — өзіңе дұрыс бағыт табу. Университетте жылыңызды жаңадан бастағаннан қорықпаңыз: орнына қызықсыз мамандықпен өмір бойы айналысқаннан гөрі, бір жыл артық оқыған әлдеқайда тиімді.
6. Ең үлкен қателік — өз жолыңды табуға қорқу
Мамандық ауыстырғысы келетін студенттердің көбі шын мәнінде процестен емес, адамдардың пікірінен қорқады. «Ата-анам не дейді? Достарым не ойлайды?» деген сұрақтар көпшілігін тоқтатады. Бірақ бір нәрсені ұмытпаңыз: сіздің өміріңізді сіз үшін ешкім сүрмейді. Ешкім сіздің орныңызға жұмыс істемейді, таңдаған жұмысыңызға барып жүрмейді. Сіз ғана. Сондықтан шешім де — сіздікі. Адамдар әрқашан бір нәрсе айтады, бірақ олар сіздің болашағыңыз үшін жауапты емес.
Мамандықты жол ортасында ауыстыру – жаңалық емес, өмірдің заңдылығы. Адам өз-өзін таныған сайын таңдауы өзгереді, кеңейеді, тереңдейді. Ең бастысы – қорықпау, асықпай ойлану және өз болашағына саналы қадам жасау. Егер жүрегіңіз басқа бағытты меңзеп тұрса, оған барудан қорықпаңыз. Мамандық — өмірлік жол емес, оны табуға апаратын көпірлердің бірі ғана.
