Алматыда қала құрылысының барлық кезеңдерінде жемқорлық тәуекелдері анықталған.
ERNUR.KZ. Антикор Алматы қаласының жер және қала құрылысы салаларында жемқорлық тәуекелдерін анықтады, деп жазады tengrinews.kz.
Антикор мәліметінше, Алматыда қала құрылысының барлық кезеңдерінде жемқорлық тәуекелдері анықталған. Мегаполистің тау бөктеріндегі аймағын салу саласындағы сыртқы талдау нәтижелері Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Қоғамдық кеңесінің көшпелі отырысында қаралған.
Біріншісі - қала құрылысын жүйелі жоспарлаудың болмауы. Талдау Алматының бас жоспары 2011 жылдан бері жаңартылмағанын көрсетті. Осыған байланысты 63 мың гектардан аса жердің функционалдық аймақтары экологтардың, СЭҚ және ТЖ органдарының қатысуынсыз өзгерген. Бұл табиғатты қорғау аймақтарында және өзендер маңындағы бақылаусыз дамуға әкелді. Сонымен қатар, "Тау алыбы" шағынауданында сібір жарасы жерленген жер орнына жақын жерде тұрғын үй кешендері белсенді салынып жатыр.
Екіншісі - жердің мақсатын өзгерту. Әкімдіктің лауазымды адамдары жердің нысаналы мақсатын өз қалауы бойынша өзгерткен. Мысалы, саяжай учаскелерінің орнына ЖТК салынған. Сонымен қатар, мұндай қақтығыс кадастрлық құн айырмашылығын төлемеуге мүмкіндік берді. Мысалы, 2021 жылы қала тұрғындарының бірі 2 гектар жер учаскесінің нысаналы мақсатын "ЖҚШ"-дан "ЖТҮҚ" - ға өзгерткен. Алайда кадастрлық құнның 126 миллион теңге мөлшеріндегі айырмасы оларға төленбеген. Жер кодексінің нормаларына қайшы келетін құрылыс салудың қала құрылысы регламенттерін іске асырудың өңірлік жоспары осындай тәжірибелердің себебіне айналып тұр.
Үшіншісі - инвестициялық жобаларға қатысу арқылы жеке меншікке жер алу. Әкімдіктің лауазымды адамдары сауда-саттық жасамастан кәсіпкерлерге инвестициялық жобаларға арналған учаскелерді жалға берген. Жалған пайдалануға беру арқылы жерлер жеке меншікке сатып алынды. Мемлекет жоғалтқан пайда алдын ала шамамен 400 миллион теңге болған.
Төртінші - құрылыс процестері жемқорлық факторларына толы. Заңнамалық регламенттің болмауы әкімдік қызметкерлеріне жосықсыз құрылыс салушылардың пайдасына құқықтық база нормаларын түсіндіруге мүмкіндік берді. Осылайша, қала тұрғындарының бірі бір-біріне іргелес төрт учаскеде үш бақша үйін салуға рұқсат алған. Құрылыс аяқталғаннан кейін нысандар бақша үйлері ретінде пайдалануға берілді, бірақ кейіннен "Baganashil" тұрғын үй кешені ретінде іске асырылған.
Талдау ЖТҮҚ немесе бақша үйлеріне арналған жерлерде көп пәтерлі кешендер мен коммерциялық нысандар салынған 11 дерегін анықтады. Эскиздік жобадан және ЖСҚ-тан ауытқыған құрылыс кең таралған заңбұзушылық болып табылады. Биіктігі 12 метр және 3 қабаттан аспайтын әл-Фараби даңғылынан жоғары объектілерді салу кезіндегі шектеулерге қарамастан, биіктігі 15 метр "Домино" клуб үйі ішінара пайдалануға берілген. Осындай 18 нысан анықталды. Талдау аясында 84 гектар аумақта 10 көппәтерлі кешен бойынша құрылыс тығыздығының артуы анықталды.
Бесінші - мемлекеттің құрылысты бақылаудағы әлсіздігі. Қала құрылысын бақылау бизнесті жүргізуді жеңілдету және жемқорлықты азайту мақсатында жеке объектілерді қабылдаудан алып тасталды. Алайда жемқорлық тәуекелдері сақталып, бұл ретте уәкілетті органның жауапкершілігі төмендетілді. Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының шенеуніктері екі құрылыс салушыға қатысты рұқсатсыз құрылыс үшін тек әкімшілік жаза қолданған. Уәкілетті орган өз актілерінің орындалуын бақыламағанмен қоса, әрқашан сот ісін бастауға бастамашылық жасамайды. Заңұзушылықтарға әрекет етудің құқықтық тетігінің болмауы заңсыз дамуды заңдастыруға әкелді.
Алтыншы - құрылыс саласындағы мемлекеттік қызметтерді үстіртін цифрландыру. Электрон форматта құжаттарды қабылдау процесі ғана қамтылған. Ашық емес процедуралардың арқасында "көмекшілер" нарығы пайда болған. Антикор талдау барысында тұрғын аймақтан 229 гектар жерді рекреациялық аймаққа қайтару бойынша ұсыныстар берді. Бұл тармақ биыл мамырда Үкімет бекіткен Алматы қаласының 2040 жылға дейінгі жаңа Бас жоспарында ескерілді. Сонымен қатар, жерді рекреациялық аймақтан тұрғын үйге ауыстырудың ерекше тәртібін белгілеу ұсынылды. Бейінді Министрлікпен егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары бойынша міндетті түрде келісім болуға тиіс.
Жалпы, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет талдау нәтижелері бойынша анықталған жемқорлық тәуекелдерін жою бойынша кешенді жоспар дайындаған. 58 тармақтан тұратын құжат одан әрі іске асыру үшін уәкілетті органдарға берілген. Барлық сыбайлас жемқорлық деректері бойынша агенттік 8 қылмыстық істі тергеп жатыр.
