​Инвестициялар саласындағы алаяқтық схемалары: олардың қармағына қалай түспеуге болады

Алайда әлеуметтік желілер инвесторларға көп басымдық бере алады, сонымен қатар алаяқтар үшін де мүмкінді береді.

Қаскүнемдердің қармағына қалай түспеуге болады?

Жедел кірістерге уәде беретін жалған сайттар

Қазақстанда алаяқтар ресурс өндіруші кәсіпорындарға инвестициялар тақырыбын жиі қолдана бастады. Қаскүнемдер компаниялардың ресми беттерін көшіретін жалған веб-сайттар жасайды және болашақта компанияның пайдасының бір бөлігін алу үшін-мыс, мысалы, бағалы металдар немесе мұнай өндіруге инвестиция салуды не ірі компаниялардың акцияларын немесе жалған «токендерін» сатып алуды ұсынады. Бағалы қағаздар мен криптовалюталарға инвестициялауға ниет білдіретін адамдарды барынша көптеп тарту мақсатында жалған инвестициялық веб-сайттар жасайды.

Алаяқтар танымал әлеуметтік желілер (Facebook, Telegram) арқылы онлайн-жарнаманың көмегімен адамдарды өздеріне тартады, ол жерде танымал адамдардың атынан посттар орналастырады немесе жоғары кірісі бар күдікті құралдарды жарнамалай отырып құзыретті қаржыгерлер ретінде сөз сөйлейді. Бұл платформа туралы посттың астына әдетте өзінің пайдасын ашық көрсете отырып ақшаны осы платформаға салуға шақыратын ауқатты инвесторлардың жалған жазбалары жарияланған.

Бір мысал ретінде – KAZ Minerals, Қазақмыс, ҚазМұнайГаз компанияларының бірегей инвестжобалары, бұлар туралы ақпаратты алаяқтар танымал әлеуметтік желілерде таратуда. Алаяқтар пайдаланушыларға «53 мың теңге бастапқы инвестициямен 4 аптада 890 мың теңгеге дейін кіріске» уәде бере отырып мұнайгаз және мыс өндіруші компаниялардың командасына қосылуды ұсынады.

Бұл схеманың бірінші қадамы — адамның платформада тіркелуін мәжбүрлеу, екінші қадам — виртуалды шотты толтыру, яғни ақша аудару. Бұдан әрі алаяқтар «қаржы сарапшысы» деп аталатын әлеуеттік құрбандыққа тіркеп қояды, анағұрлым табысты бағалы қағаздарға ақша салуға көмектеседі-мыс. Шын мәнінде, жалған сарапшының міндеті — адамды мүмкіндігінше көп ақша салуға сендіру.

Қаскүнемдер әлеуетті клиенттерге арнап жасалған есептер мен графиктерді ұсынады, мұнда виртуалды шотта табысты инвестициялардан түсетін кірістер өсе түседі деп сендіреді және ақшаны көбірек салуды ұсынады. Егер адам өз салымдарын алуға тырысса, онда алаяқтар бірден жоғалып кетеді, ал алданған инвесторлар уәде етілген табыссыз ғана емес, сонымен қатар бастапқы капиталсыз қалады.

Сондай-ақ, алаяқтықтың кең таралған схемаларының бірі - инвестициялық веб-сайтқа (фишингтік сайтқа) тіркелу үшін пайдаланушылардан белгілі бір пікіртерімнен өтуді сұрайды. Ол үшін өз деректеріңізді енгізу қажет: аты, тегі, электрондық мекенжайы және телефон нөмірі. Алаяқтарға адамның ұзақ уақыт ойланғаны пайдалы емес, сондықтан олар өз жазбаларында платформаға тіркелу жақын арада аяқталады деп хабарлайды. Егер сіз пікіртерімнен өтсеңіз, онда компьютерге немесе смартфонға зиянды бағдарламалық қамтылым автоматты түрде орнатылады, ол сіздің деректеріңізді ұрлап, оны алаяқтарға жібере алады.

Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша қарапайым азаматтың қор биржасында бағалы қағаздарды өз бетінше сатып алуға немесе сатуға құқығы жоқ. Ол мұны тек брокер - кәсіби нарық қатысушысы арқылы жасай алады. Брокердің міндетті түрде ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі берген бағалы қағаздар нарығында қызметті жүзеге асыруға лицензиясының болуы және биржаның тікелей мүшесі болуы тиіс.