Көптеген зиянды қоспалары бар сапасыз отын да құбырдың ішкі коррозиясын асқындырады.
Автокөлік «глушителі» қозғалтқыштың дауысын төмендететін және қозғалтқыштан бөлінетін түтінді қауіпсіз аймаққа шығаратын құрылғы. Сондықтан осындай пайдалы қызметтерді атқаратын бөліктің тозуына жол бермей, қызмет ету мерзімін барынша ұзарту қажет. Ал мұны қалай істеуге болады?
Дәл осы бөлшек пайдаланылған газдарды ішкі жану қозғалтқышының цилиндрлерінен шығару барысында бірнеше қызметті қатар атқарады:
шығарындылардың уыттылығын төмендетеді;
пайдаланылған газдарды салқындатады;
шу деңгейін төмендетеді.
Пайдаланылған газдарды шығару жүйесі қалай жұмыс істейді?
Автокөлік түтінін шығаратын жүйенің жұмыс істеу принципін түсіну арқылы мүмкін болатын ақаулардың себептерін және оларды болдырмау жолдарын анықтау оңайырақ. Негізгі элементтер:
шойыннан немесе басқа да ыстыққа төзімді материалдан жасалған шығыс коллекторы 700°-1000°C градусқа дейін қызған отынның өнімдерін салқындатып, сыртқа шығарады;
жүйенің діріл оқшаулағыш муфтасы – жұмыс істеп тұрған қозғалтқыштан тербелістердің берілуін шектейтін икемді гофрленген құбырлы элемент, тот баспайтын, ыстыққа төзімді болаттан жасалған;
жанбаған көмірсутектердің, көміртегі оксидінің және азот оксидінің каталитикалық түрлендіргіші шығындының көп бөлігін су буына, көмірқышқыл газына және азотқа айналдырады. Катализатор бензинді қозғалтқышы бар автомобильде глушительдерде орнатылады, ал дизельмен жүретін көліктерге қосымша бөлшектер сүзгісі қойылады;
дыбысты төмендеткіш алдын-ала (резонатор) және негізгі (артқы) пайдаланылған газдардың қозғалыс бағытын бірнеше рет өзгерте отырып, дыбыстық тербелістерді фазаға қарсы акустикалық толқындарды қолдану арқылы бәсеңдетеді;
глушитель құбырлары оның құрамдас бөліктерін бір жүйеге қосады.
Құрылғының істен шығуына әкелетін негізгі себептер
Түтін шығару жүйесінің барлық элементтері автомобильдің астында орналасқан, сондықтан сыртқы ортадағы құбылыстар оған агрессивті әсер етеді. Ал, ішкі бетіне пайдаланылған газдар әсер етеді. Нәтижесінде, глушитель мен бекітпелер сыртқы және ішкі факторлардың деструктивті әсеріне ұшырайды. Атап айтқанда:
Жолдағы кедір-бұдыр әсерінен болатын механикалық соққылар және дөңгелектерден ұшатын тастар;
қыста жол жабынына себілген химиялық реагенттердің коррозиялық әсері;
конденсацияланатын су мен жанған отынның құрамындағы химиялық элементтер араласқан кезде пайда болатын агрессивті сұйықтықтың ішкі коррозиясы.
Көптеген зиянды қоспалары бар сапасыз отын да құбырдың ішкі коррозиясын асқындырады.
Ал, пайдаланылған газдарда оттегінің болуы коррозиялық процестерді едәуір күшейтеді. Бұл жанармайы аз қоспа жану камерасына еніп, барлық оттегі реакцияға түспеген және ішкі жану қозғалтқышының жұмыс режимі бұзылған кезде пайда болады. Нәтижесінде сыртқы қабырғалар да бұзылады.
Автокөлік құбырының зақымдануы қозғалтқыштың дұрыс жұмыс істемеуіне әкелуі мүмкін.
Жалпы, көлік құралының барлық қондырғыларының қызмет ету мерзімі шектеулі, аталған жүйе де ерекше емес. Дегенмен оның беріктігіне және қызмет ету мерзіміне мынадай факторлар әсер етеді:
материалдардың сапасы;
дизайн ерекшеліктері;
пайдалану қарқындылығы;
пайдалану шарттары;
алдын алу шараларын жүргізу.
Автокөлік «глушителінің» өмірін қалай ұзартуға болады?
Құбыр материалына коррозияға қарсы жабындарды жағу, глушительдің артқы және ортаңғы бөлігін ішінен өңдеу немесе графитпен майлау оның қызмет ету мерзіміне айтарлықтай әсер етпейді. Керісінше қарапайым ғана пайдалану ережелерін сақтау көп пайда әкеледі:
ең алдымен көлікке сапалы жанармай жанармай құйыңыз;
қозғалтқышты үнемі диагностикалаңыз және ұсынылған параметрлерден ауытқуларды жойыңыз;
глушитель мен оның буындарына арналған бекітпелердің жай-күйін бақылау қажет, олардың зақымдануы коррозия ошақтарының пайда болуына әкеледі;
оны жөндейтін кезде сенімді шеберге жүгініп, түпнұсқа компоненттерді қолдану керек.
Дайындаған: Б.Мейірханұлы,
Тағы оқыңыз:
Жүргізушілердің көктемде ЖИІ ЖІБЕРЕТІН ҚАТЕЛІКТЕРІ
Қазақстанда көлік тағы да қымбаттай ма?