Оқушының САБАҚҚА деген ҚҰЛШЫНЫСЫН оятатын ОЙЫН тәсілдері

көрнекілік: 145school сайтынан

Қазіргі білім беру жүйесінде оқушыдан жай ғана есте сақтап қайталауды емес, шынайы өмірде қажет болатын дағдыларды талап етеді. Ал сыныпта сол дағдыларды қалыптастырудың ең табиғи жолдарының бірі – ойын. Себебі ойын кезінде оқушы еркін, ашық, белсенді болады. Тіпті ең тұйық бала да тапсырманы ойын ретінде қабылдаса, ойлануға, пікір айтуға дайын тұрады. Сондықтан мұғалім үшін ойын – бос уақыт емес, нақты педагогикалық әдіс.

1. Ойын – сыни ойлауды іске қосатын орта

Сыни ойлау кейде қиын, күрделі процесс сияқты көрінеді. Бірақ оны кішкентай ойын арқылы да дамытуға болады.
Мысалы, “Үш ақпарат – бір жалған” ойынында оқушылар бір-біріне мәлімет береді, оның қайсысы жалған екенін табады. Қарапайым көрінгенмен, бұл жерде бала факті мен пікірді ажыратады, дәлел іздейді, логикасын қосады. Осындай шағын ойындар сыныпта жылы атмосфера жасап қана қоймай, ойлау мәдениетін қалыптастырады.

2. Командалық жұмысқа үйрететін рөлдік ойындар

21 ғасырда кез келген мамандықта топпен жұмыс істеу – негізгі талап. Сабақта мұны рөлдік ойындар арқылы дамыту өте тиімді.
Мысалы, шағын жобаны орындау кезінде оқушыларға рөлдер беру – бірі модератор, бірі зерттеуші, бірі дизайнер. Әрқайсысы өз міндетін орындайды, бір-біріне сүйенеді. Бұл тәсіл оқушылардың бірін-бірі тыңдау, келісу, ортақ шешімге келу дағдысын қалыптастырады. Ең қызығы – балалар осындай ойындарда бір-біріне өздігінен көмектеседі, коммуникация табиғи түрде дамиды.

3. Креативті ойлауды оятатын ойын тәсілдері

Креатив ойлау – жаңа идея ойлап табу ғана емес, мәселені басқаша көру қабілеті. Сабақта “Кездейсоқ сөз”, “Екі затты біріктір”, “Бір зат – бес қолдану” сияқты ойындар оқушыларды шаблоннан шығарады.
Мысалы, екі кездейсоқ сөз бересіз: “жел” және “қалта”. Тапсырма – осы екеуіне қатысты жаңа өнім ойлап табу. Мұндай ойындарда оқушы қиялын еркін қозғайды, ешкімнен қымсынбайды, ал мұғалім оның шынайы потенциалын көре алады.

4. Цифрлық ойын платформалары – жаңа буын оқушысына арналған әдіс

Kahoot, Quizizz, Blooket, Wordwall – қазіргі оқушылар үшін кәдімгі қызық ойын алаңы сияқты.
Бұлардың ерекшелігі:
— ұпай жинау;
— уақытпен жарысу;
— деңгей көтеру;
— топтық нәтижелер.
Мұндай элементтер оқушыларды бірден белсендіреді. Тіпті пәнге қызықпайтын бала да ойын режимінде қатысуға ынталанады. Бұл жерде ең құндысы – цифрлық сауаттылық өздігінен қалыптасады.

5. Проблема шешу дағдысына арналған квест сабақтар

Квест сабақ – оқушыларға өте ұнайтын формат. Бір ғана “құпия кодты аш” деген тапсырманың өзі оларды логика жылдамдығын арттыруға итермелейді.
Мысалы, белгілі бір тарихи оқиға бойынша “құтқару миссиясы” жасайсыз. Оқушылар ақпарат іздейді, дәлелдейді, бірігіп шешім қабылдайды. Бұл жерде олар мыналарды табиғи түрде үйренеді:
— мәселені анықтау;
— ақпаратты іріктеу;
— топпен талқылау;
— шешім ұсыну.
Проблеманы ойын арқылы шешу – баланың ішкі мотивациясын оятудың ең жақсы жолы.

6. Геймификация – сабаққа ойын атмосферасын енгізу

Геймификация – сабақтың өзін ойынға айналдыру.
Мысалы:
— деңгей жүйесі (beginner → master);
— сабаққа қатысқан сайын жиналатын жұлдыздар;
— “құпия тапсырма”;
— апта соңындағы мини-сыйлық.
Бұлар оқушылардың талпынысын көтеріп қана қоймай, тәртіпті де жақсартады. Себебі бала өзін ойынның бір бөлігі ретінде сезінеді.

Ойын тәсілдері – тек көңіл көтеру емес. Ол – нақты дағдыларды қалыптастыратын құрал. Сыни ойлау, креатив, коммуникация, цифрлық сауаттылық, проблема шешу сияқты 21 ғасыр талап ететін дағдылар ойын кезінде табиғи түрде дамиды. Мұғалім үшін ең бастысы – ойынды мақсатпен байланыстыру. Ал дұрыс бағытталған ойын сабақты жеңілдетіп қана қоймай, оқушыны ойландыратын, қызықтыратын, дамытатын құралға айналады.