ТҮРКІСТАН: Павлодарда Қ.А.Ясауиге арналған көрме ашылды

Павлодарда Қожа Ахмет Ясауиге арналған «Ұлы даланың рухани мұралары» көрмесі ашылды, деп хабарлайды ERNUR.KZ.

«Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі Г.Н.Потанин атындағы Павлодар облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Ұлы даланың рухани мұралары» көрмесін ашты. Тәуелсіздігіміздің30 жылдығына орай Түркі әлемінің рухани тұлғасы Қожа Ахмет Ясауидің өмірі мен артында қалған мәңгілік мұралары, шәкірттері мен олардың еңбегі, Түркістан тарихына арналған көрмеге Павлодар облыстық мәдениет және тілдерді дамыту, архив ісі басқармасының басшысы Самал Бегалинова, "Әзірет Сұлтан" мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі" РМҚК директорының міндетін атқарушы Ерсін Тәжібаев, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының өмірі мен шығармашылығын зерттеуші, филология ғылымдарының докторы, профессор Айтмұхамбет Қасымбайұлы, ақын, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Арман Қани және өзге де зиялы қауым өкілдері мен музей қызметкерлері қатысты.

"Киелі Түркістанның тарихи мұралары Павлодар өлкесіне келіп жетті. Тарихы мен мәдениеті, өркениеті терең Павлодар жұртшылығы үшін бұл бастама үлкен қуаныш. Қасиетті топырақтан жеткен жәдігерлер, Ясауи мұралары өңіріміздің халқына, туристерге бір ай бойы таныстырылады",- деді Павлодар облыстық мәдениет және тілдерді дамыту, архив ісі басқармасының басшысы Самал Балғабайқызы.

"Әзірет Сұлтан" мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі директорының міндетін атқарушы Ерсін Ботабайұлы да Павлодар облысы әкімдігі мен басқармаға және музей ұжымына алғыс білдірді.

"Ұлылардың ізі, тарихы қалған шежірелі Павлодар өлкесіндегі көрменің экспозициясына ақын, ислам дінінің көрнекті жаршысы ғұлама Әзірет Сұлтан жерінен 100-де аса жәдігерлер орналастырылды. Көрменің мақсаты - Қожа Ахмет Ясауидің артында қалған мұралары, ұлы тұлғаның соңынан ерген шәкірттерінің еңбектері мен Түркістанның ортағасырдан бастап білім мен ғылым, өнер ордасы болғандығын айқындайтын түрлі ғылымға қатысты кітаптар арқылы еліміздің тұтастығын, дәстүр жалғастығын, бай мұраларын рухани жаңғыру аясында насихаттау. Сондай-ақ, "Ясауи ізімен" ғылыми-танымдық жобасы Павлодарда да жалғасын табады", - деді Ерсін Ботабайұлы. Салтанатты жиыннан соң көрме залының лентасы қиылып, экскурсия жүргізілді.

«Ұлы даланың рухани мұралары» көрмесі үш бөлімге топтастырылған. Көрменің бірінші бөлімі Қожа Ахмет Ясауи мұраларына арналады. Өз заманында-ақ халықтың ерекше ілтипатына ие болып, «Әулиелер Сұлтаны» атанған, кейінгі ұрпақтың да руханият әлеміндегі бағдарын айқындауда жетекші рөл атқарған Қожа Ахмет Ясауи артына баға жетпес байлық, өшпес мұра қалдырып кеткені белгілі. Әулиенің ізіне ерген шәкірттері Түркістан атырабынан асып, оның ілімін төрткүл дүниеге мәшһүр етті. Қожа Ахмет Ясауи әлемі — тылсымы көп дүние. Ауызбірлігіне сызат түспей, қандай қиын қыстау жағдайда ниет біріктіре алған қазақ халқының тұтастығы Ясауи сілтеген татулық, мейірімділік жолынан бастау алады. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Түркістаннан тараған аса қуатты рухани сәулемен нұрланған Қожа Ахмет Ясауи Орталық Азияда оның ішінде Қазақстанда да барлық түркі халықтарының ұлттық рухани ілім жүйесін өрнектеп берді», сонымен қатар, «Ясауидің ұстазы Арыстанбабтың Отырардағы және Қожа Ахмет Ясауидің Түркістандағы кесенелері — қазақтардың ұлттық руханиятының аса маңызды орталықтары», деуі Әзіреті Сұлтанның рухани тұлғасын айқындай түседі.

Көрме экспозициясына бұрын соңды қойылмаған түпнұсқа «Диуани хикметтің» қолжазба нұсқасы, сонымен бірге, 1887-1901 жылдары Қазанда, 1901 жылы Ыстамбұлда, 1902-1911 жылдары Ташкент баспаларынан жарық көрген нұсқалары, хикметтің латын тілінде жарық көрген нұсқасы, «Рисалла дар адаби тариқат», «Пақырнама», «Миратул қулуб», «Насабнама» шежірелік қолжазбалары мен ХІХ ғасырда А.Кунның «Түркістан альбомы» кітабында жарияланған бірегей фотосуреттер қойылды.

Көрменің екінші бөлімінде ұлы тұлғаның шәкірттері С.Бақырғанидың «Диуан» қолжазба еңбегі, Шейх Худайдад Таш-Мухаммед әл-Бухаридің «Бустан уль Мухиббиннің» түркі тілінде жазылған қолжазба еңбегі, Ә.Науаидің «Ғазалдары», Софы Аллаярдың «Муслик ал-Муттакин», «Әулиенің өсиеттері» еңбегі, Қожа Хафиздің «Диуаны», Имам Мағрудидің «Қиссалары», Әулие Биделдің «Диуан» еңбектері экспозициядан орын алды.

Ал, үшінші бөлімінде Түркістанның ортағасырдан бастап білім мен ғылым, өнер ордасы болғандығын айқындайтын түрлі ғылымға қатысты кітаптар қойылды. «Ғайас ал-луғат Мунтахаб ал-луғат» тіл білімі туралы, «Рисақатун уафиятун фи ислами абни ағи» араб тілінің граматикасы, Тарих-география ғылымы жайында, заң ғылымының мәні, «ШархульУиқаяти, Умурату рияти» шариғатты талдау еңбектері қамтылған.