​Қазақстанда мұқият жүргізушілер үшін тегін деуге болатын сақтандыру енгізуі мүмкін

Фотосурет: pexels

ERNUR.KZ. Бұл туралы 2025 жылдың 24 ақпанында өткен Freedom Practicum: трендтерді, технологияларды және аналитиканы талдау семинары аясында «Freedom Insurance» СК» АҚ басқарма төрағасы Азамат Керімбаев айтты.

Сақтандырудағы андеррайтингті цифрландыру (тәуекелді талдау) сақ және жауапкершілікті автокөлік иелері үшін сақтандыру құнынының әділдігіне көмектесетін қадам болып табылады. Жақында Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі сақтандыру коэффициенттерінің жаңартылған шкаласын, сондай-ақ 7 сәуірде күшіне енетін «бонус-малус» класын есептеудің жаңа тәртібін бекітті.

«Бонус-малус» кластарының саны 15-тен 18-ге дейін артады. Рөлге алғаш рет отырған және көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыруға өтініш берген жүргізушілерге 1,8 коэффициентімен А класы беріледі (бұрын 1,0 коэффициентімен 3-класы болатын). Олар үшін саясаттың құны екі есеге жуық артады. Елге уақытша келген шетелдіктерге 13-сынып беріледі, бұл сақтандыру құнын төмендетеді. Ал жол ережесін өрескел бұзғандар М2 класын алады.

«Мысалы, егер адам жол-көлік оқиғасына ұшыраса немесе көп айыппұл алса, тіпті мас күйінде көлік жүргізіп ұсталса, онда ол М2 класын алады. Ол үшін сақтандыру айтарлықтай қымбаттайды. Рөлге бірінші рет отырған және міндетті сақтандыру жүйесіне кірген адамға 1,8 коэффициентімен «бонус-малус» А класы тағайындалады. Оның сақтандыруы базалық тарифке қатысты 80%-ға өседі. Яғни, алғаш рет сақтандыратын жас жүргізушілер былтырғыдан 80%-ға артық төлейтін болады», - деп түсіндірді маман.

Бұрын жүргізуші көлікті сақтандыруды алғаш рет алған кезде оның коэффициенті 1 болатын. Содан кейін көлікті апатсыз жүргізу арқылы сақтандыруды сатып аларда оған жыл сайын 5% жеңілдік берілетін. Максималды жеңілдік 50%-ға дейін артуы мүмкін. «Мемлекеттік несие бюросының сайтындағы ашық мәліметтеріне жүгініп, статистикаға қарасаңыз, 2024 жылы ай сайын 30 мыңнан астам адам көлікті міндетті сақтандыру жүйесіне енгенін байқауға болады. 2024 жылы 350 мыңнан астам жүргізуші көлікті сақтандыруды алғаш рет сатып алды деп айтуға болады. Демек, биыл 7 сәуірден бастап бұл жүргізушілер көлікті сақтандыруға 80%-ға артық төлейтін болады.

Бірақ жақсы жаңалық та бар – егер сізде автокөлікті міндетті сақтандыру жүйесінде 3-сынып «бонус-малус» болса және 10 жыл бойы жазатайым оқиға кінәлісі болмасаңыз, сақтандыруды сатып алған кезде сізге 50% ең жоғары жеңілдік құқығымен 13-сынып тағайындалады. Енді осы сыныпта тағы 5 жыл жүрсеңіз, яғни жалпы 15 жыл көлікті апатсыз басқарсаңыз, сақтандыру компаниясы сізге қандай да бір жеңілдік жасауға құқылы. Яғни, сіз үшін сақтандыру құны 10 теңгеге дейін жетуі мүмкін. Сақтандыру компаниясы да бұл құқықты 7 сәуірде алады. Жүргізушілердің мұндай тобы қазір бар және айтарлықтай көп – Қазақстандағы жүргізушілердің шамамен 35-40%-ы 13-тен жоғары бонус-малус класына ие», - деп бөлісті сақтандырушы.

Азамат Керімбаев олардың жартысына жуығы 15 жылдан астам уақыт бойы 13-ші «бонус-малус» класына ие екенін атап өтті. 2024 жылдың қыркүйегіне дейін Қазақстанда 5,5 миллион көлік тіркелетінін ескерсек, олардың 40 пайызы – 2,2 миллион клиент. Яғни, миллиондаған автокөлік иелері теориялық тұрғыдан сақтандыру полисін сатып алуға 100% дерлік жеңілдік ала алады. «Ал сақтандыру компаниясы бұл жеңілдікті беруі үшін цифрлық андеррайтинг – сақтандыру рейтингі немесе скоринг жүйелерін қолдану қажет. Олар әр клиентті дұрыс бағалауға және оған арнайы жеңілдік жасауға көмектесетіндер», - деп атап өтті ол.

Сақтандыру компаниясы үшін мұндай жүргізушілер шығынға ұшыратпайды. «Егер жүргізуші 15 жыл бойы жол апатына ұшырамаған болса, онда ол сақтандыру компаниясына қауіп немесе шығын тудырмайды. Мұндай клиентті, мысалы, 15 000 теңгеге емес, 500 немесе 10 теңгеге сақтандыруға болады. Әрине, ол ешқашан апатқа ұшырамайды деген сөз емес, сақтандыру оқиғасы белгілі бір сәтте орын алады, оған қарамастан миллионға жуық автокөлік жүргізушілерінің сақтандыруды одан да арзанырақ сатып алу мүмкіндігі бар. Ал жеңілдік мөлшері оның жолдағы жүріс-тұрысына тікелей байланысты болады», - деп түйіндеді Азамат Керімбаев.