​Қант диабетіне ұшырамас бұрын оның алдын алу қажет

Қант диабеті – адам ағзасында инсулин гормонының жетіспеушілігі немесе оның тиімді әсерінің төмендеуі нәтижесінде пайда болатын созылмалы ауру. Инсулин гормонының қызметі – қандағы қант (глюкоза) деңгейін реттеу. Қандағы қант мөлшері ұзақ уақыт бойы жоғарыласа, әртүрлі ағзалар мен тіндерге ауыр әсер етеді. Қант диабетінің негізгі екі түрі бар: инсулинге тәуелді (1 тип) және инсулинге тәуелсіз (2 тип).

Қант диабетінің себептері

• Тұқым қуалаушылық – қант диабеті, әсіресе, 1 типі, тұқым қуалаушылыққа байланысты. Егер ата-анасының бірі диабетпен ауыратын болса, балаларында диабет пайда болу қаупі жоғарылайды.
• Артық салмақ – артық салмақ 2 типті диабетке әкелуі мүмкін. Май тіндері инсулиннің әсерін төмендетеді, нәтижесінде қандағы глюкоза деңгейі көтеріледі.
• Физикалық белсенділіктің төмендігі – қозғалыссыз өмір салты қант диабеті қаупін арттырады, себебі ол артық салмаққа және инсулин резистенттілігінің дамуына әкеледі.
• Қосымша факторлар – гормондық бұзылыстар, жүйелі стресстер, кейбір вирустық инфекциялар, сондай-ақ зиянды әдеттер де диабетке әкелуі мүмкін.

Қант диабетінен сақтану және алдын алу шаралары

Қант диабетінің алдын алу үшін келесі шараларды орындау ұсынылады:

• Дұрыс тамақтану – құрамында көп қант, трансмайлар және көмірсуы жоғары тағамдардан бас тарту керек. Оның орнына көкөністер, жемістер, астық тұқымдастары сияқты пайдалы тағамдарды тұтыну маңызды.
• Дене белсенділігі – физикалық белсенділік қандағы қантты реттеуге көмектеседі, инсулинге сезімталдықты арттырады. Аптасына кемінде 150 минуттан аэробты жаттығулар жасау ұсынылады.
• Салмақты бақылау – артық салмақты болдырмау үшін дұрыс тамақтану және дене белсенділігін сақтау қажет. Бұл 2 типті қант диабетінің алдын алуға көмектеседі.
• Зиянды әдеттерден бас тарту – темекі шегу, алкогольді шамадан тыс пайдалану ағзадағы инсулин деңгейін төмендетіп, диабет қаупін арттыруы мүмкін.
• Қандағы қант деңгейін тексеру – дәрігерге дер кезінде қаралып, қандағы қант деңгейін анықтау арқылы диабет ерте кезеңде анықталып, асқынудың алдын алуға болады.

Қант диабетінің ауыр салдары

Егер диабет дер кезінде емделмесе және қант деңгейі реттелмесе, ол ағзадағы түрлі асқынуларға алып келуі мүмкін:

• Жүрек және қан тамырлары аурулары – қант диабеті жүрек-қан тамырлары жүйесіне әсер етіп, жүрек аурулары, инфаркт және инсульт қаупін арттырады.
• Бүйрек қызметінің бұзылуы – ұзақ мерзімді жоғары қан қант деңгейі бүйрекке зақым келтіріп, созылмалы бүйрек жеткіліксіздігіне әкелуі мүмкін.
• Көру қабілетінің нашарлауы – диабеттік ретинопатия көзге әсер етіп, тіпті соқырлыққа әкелуі мүмкін.
• Диабеттік нейропатия – қандағы қант деңгейінің жоғары болуы жүйке жүйесіне әсер етеді, бұл әсіресе аяқ-қолдарға әсер етіп, ұю, ауырсыну, сезімталдықтың жоғалуына әкеледі.

Қант диабетінің алдын алу шараларын сақтай отырып, денсаулыққа аса мән беру маңызды. Бұл шаралар диабеттен ғана емес, басқа да созылмалы аурулардан сақтауға септігін тигізеді.