Оқушыларды отансүйгіш, елжанды, жауапкершілігі мол тұлға етіп тәрбиелеу – ең алдымен, мұғалімнің, мектептің, қоғамның ортақ міндеті.
Бүгінгі мектеп қабырғасындағы әр оқушы – ертеңгі ел тізгінін ұстар азамат. Ал сол азаматты отансүйгіш, елжанды, жауапкершілігі мол тұлға етіп тәрбиелеу – ең алдымен, мұғалімнің, мектептің, қоғамның ортақ міндеті. Патриоттық тәрбие – тек әнұран айтумен немесе Ту көтерумен шектелмейді. Ол – баланың жүрегінде елге, жерге деген сүйіспеншілікті ояту, тарихқа құрмет, болашаққа сенім ұялату.
Ұлттық ойындарды сабаққа енгізу
Ұлттық ойындар – балаларға тек физикалық жаттығуларды ғана емес, сондай-ақ ұлттық құндылықтар мен дәстүрлерді де үйретеді. Мектепте әртүрлі ұлттық ойындарды ұйымдастыру арқылы балалардың ұлттық мәдениетке деген құрметін оятуға болады.
- «Қазақша күрес», «Арқан тартыс» сияқты командалық ойындар оқушылардың бір-бірімен ынтымақтастығын нығайтып, туған жерге деген сүйіспеншілікті арттырады.
- «Тоғызқұмалақ» ойынын өткізу: Бұл ұлттық ойын логикалық ойлауды дамытып қана қоймай, қазақ мәдениетінің тереңдігін танытады. Оқушыларға ойынды үйретіп, республикалық немесе мектепішілік жарыстар ұйымдастыру арқылы ұлт тарихын да дәріптей аласыз.
Ұлттық дәстүрлерді жаңғырту
Ұлттық дәстүрлер мен ғұрыптарды мектеп ішінде жаңғырту оқушыларға Отанға деген құрметті арттырады.
- Наурыз мерекесін өткізу: Наурыз мейрамы – қазақ халқының ең маңызды мерекелерінің бірі. Оқушыларды Наурыздың тарихымен таныстыру, киіз үй құру, ұлттық тағамдарды дайындау, алтыбақан құру сияқты іс-шаралар арқылы ұлттық дәстүрлерді бала бойына сіңіруге болады.
- Құттықтау өлеңдерін жаттату, күй шертуді үйрету: Наурызда оқушыларға өлеңдер оқытып, күйлерді орындап, ұлттық әндер айту арқылы оларды Отанға деген сүйіспеншілікке баулу.
Қазақ халқының батырларын таныту
Ұлт батырларының ерліктері мен өмірін оқушыларға жан-жақты таныстыру арқылы олардың бойында отансүйгіштік сезімін оятуға болады. Мысалы:
- Қазақ батырлары туралы ғылыми жобалар ұйымдастыру: Оқушыларды қазақ халқының батырлары, оның ішінде Бауыржан Момышұлы, Қабанбай батыр, Әлия Молдағұлова сияқты тұлғалар туралы ақпарат жинауға ынталандыру. Жоба қорытындыларын сыныппен бөлісу арқылы олардың тарихқа деген қызығушылығын арттыру.
- Қысқаша театрландырылған қойылымдар: Батырлардың өмірін немесе соғыс кезіндегі ерліктерін сахналай отырып, оқушыларды осы батырлардың іс-әрекеттері мен ерліктеріне тереңірек үңілту.
Оқушыларды табиғатқа саяхатқа шығару
Табиғат – ұлттық тәрбиенің маңызды бөлігі. Қазақ халқының табиғатқа деген құрметін балаларға көрсетіп, оларды туған жерге деген сүйіспеншілікке тәрбиелеуге болады.
- Ұлттық саябақтар мен тарихи орындарға саяхат ұйымдастыру: Мысалы, тарихи ескерткіштер мен батырлар жерленген орындарға экскурсиялар жүргізу арқылы оқушылардың туған жеріне деген құрметін оятуға болады. Бұл саяхаттарда балалар жергілікті тарихты, мәдениетті және табиғатты өз көздерімен көру арқылы терең түсінік алады.
- Табиғат қорғау акциялары: Оқушыларды табиғатты қорғауға шақырып, мектеп ауласын тазалау немесе табиғат қорғау тақырыбында шағын жобалар ұйымдастыру да пайдалы. Сонымен қатар, ағаш отырғызу сияқты экологиялық іс-шаралар да балалардың туған жеріне деген махаббаттарын арттырады.
Мектепте патриоттық пікірталастар өткізу
Оқушылардың патриоттық ой-өрісін дамыту үшін түрлі тақырыптарға пікірталас ұйымдастыру да өте пайдалы.
- "Менің Отаным" тақырыбына эссе байқауы: Оқушылар өздерінің Отанға деген сүйіспеншілігін сөзбен жеткізе білуі керек. Бұл байқау арқылы әр бала туған жерін қаншалықты жақсы көретінін, оның тарихын қаншалықты терең түсінетінін көрсетеді.
- Патриоттық пікірталас клубы: Мектепте "Туған жерімнің ерекшеліктері", "Жастардың отансүйгіштік рухы", "Болашақтың патриоттары кім?" сияқты тақырыптарда пікірталастар өткізу, оқушылардың өз ойларын еркін жеткізуіне мүмкіндік береді.
Ұлттық өнер мен қолөнерді үйрету
Қазақ халқының өнері мен қолөнерін таныту – оқушылардың ұлттық рухын оятудың тағы бір тиімді жолы.
- Қолөнер сабағын ұйымдастыру: Қазақтың ұлттық ою-өрнектерін жасау, киіз басу, теріден бұйымдар дайындау сияқты қолөнер сабақтары оқушыларды халық өнерімен таныстырудың қызықты жолы. Мұндай сабақтар балалардың ұлттық мәдениетке деген сүйіспеншілігін арттырады.
- Домбыра үйірмелері: Қазақтың ұлттық аспабын үйрену арқылы оқушылардың өнерге деген қызығушылығын ояту. Домбырамен күй шерту арқылы олар ұлттық музыканың құндылығын сезінеді.
Патриоттық тәрбие – тек сөзбен емес, нақты іс арқылы жүзеге асатын процесс. Ұлттық ойындар, дәстүрлер, батырларымыздың ерлігі, табиғатқа деген құрмет – мұның бәрі баланың бойында отансүйгіштік сезімін оятып, туған жерге деген махаббатты нығайтуға көмектеседі. Оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу – олардың болашақта өз елі үшін жауапкершілігін сезінетін, мақтанышпен өмір сүретін азамат болып қалыптасуына негіз болады.
