«Қара шаңырақтан кеткім келеді»: жас келін жанайқайын жеткізді

иллюстрациялық фото: ашық дереккөзден алынды

«Мен бір үйдің еркелеп өсірген бір тал қызымын, - деп бастады әңгімесін Айдана. – Алдымда үш ағам бар, жеңгелерім менің саусағымды қимылдатпайтын. Тамақты да әзірлеп, кірді де өздері жуып, тіпті үйді де солар жинайтын. Мен бар ынтамды сабаққа арнадым да, үй шаруасына бас қатырмай өстім. Бірақ мұным анама ұнамайтын. «Мына қыз барған жерінде мені ұятқа қалдыратын болды, жұмсап, тірлікке үйретсеңдерші» деп келіндеріне айтып отыратын. Ондайда «Ой, мама, көресіз әлі, мен бәрін көзбен үйреніп жүрмін, қорықпаңыз, қатырамын» деп әзілдейтінмін. Мамам да қарап қалмайтын, «Көрейік онда, Құдай саған он перзенті бар үйге келіп болуды нәсіп етсін» деп сөзімен түйреп алатын».

Айдананың айтуынша, анасының дұғасы расында да қабыл болған екен. Ол көп ұзамай көпбалалы отбасына келін болып барған. Келіндік өмірдің жай-күйін ERNUR.KZ тілшісіне былай деп баяндап берді:

«Болаттың үлкен әулеттің баласы екенін естігенде аздап секемденіп қалғанмын. Енем, енемнің енесі бар екен. Күйеуімнің төрт ағасы, үш әпкесі, бір қарындасы бар. Мен қолда қалатын кенже келін болдым. Бірақ сүйгендіктен ештеңесіне қарамадым. Оның үстіне Болат «Ештеңеден қорықпа, біздің үйде ешкім қатал емес» деген. Сонымен мен тәуекел деп, тұрмысқа шықтым.

Расында да ата-енем анау айтқандай қатал кісілер емес. Абысындарым еншілерін алып кеткен. Әпкелер де тұрмыста. Үйде тек қайынсіңлім бар.

Әжеміз беймаздау кісі боп шықты. Жасы келген адам, ұйқысы жоқ, таңнан кешке дейін ермегі менмін. Тамақ істесем де, аула сыпырсам да жаныма келіп алады. «Ойбуй, етті мұнша көп қосқаны несі? Тұзды үйіп салдың ғой. Байқасайшы, неге картопты ірі турадың?» деп араласады да жүреді. Бір жолы компот жауып жатсам «О, сорыңқұрығыр, шекердің бәрін суға ағыздың ғой. Әй, мына келіннің есі ауысқан ба?» деп алдымдағы шекерді алып қойды. Жасы келген адам ғой, мейлі, көп нәрсесін көңіліме алмаймын. Бірақ бәрібір жүйкеңе әсер етеді екен.

Енем былайша жақсы адам. Қатты сөйлемейді, әжеміз шағыстырып жатса «Үлкен кісі ғой, үндемей қоя сал, соның жасын берсін» деп басу айтады. Бірақ біртүрлі, баласын менен қызғанатын сияқты.

Ұят та болса айтайын, түнде есік қақпай бөлмемізге кіріп келе салады. «Жіп бар ма?», «қайшы алайын деп едім», «Қан қысымым көтеріліп кетті-ау, бері келіп, өлшеп берші» деген сылтауы таусылмайды. Талай мәрте күйеуіме есікке ілгіш орнатайық дедім. Үйдегілерден ұят болады ол да деп тыңдамайды.

Ол – ол ма, төркінге барамын десем бітті, енем «өзің кете бер, Болатты әурелеме, демалысқа өзі әрең жетті, тынықсын» деп жолатпайды. Екеуміз барған күні енемнің түрі өзгеріп, қабағы түнеріп, басы ауырып қалады. Осы уаққа дейін тұрған перделердің жуылмағанын сөз етіп, кілемнің қағылмағанын айтып, жоқ жерден ұрыс шығара салады. Түсінбей-ақ қойдым.

Жақында ғана болған жағдайды айтып берейін. Құрдас келіншектер «қалада акция жүріп жатыр екен, екі етік алсаң, үшіншісі тегін. Бірге барайық, арзанға түседі» деді. Шынында да етігім тозып тұрған. Бұл ойымды күйеуіме айтып едім, келісімін берді. Қолыма ақшасын ұстатты. Енем құдалықта еді, күйеуім жіберіп тұрғасын ешкімге айтпай кеткенмін. Қалада көп бөгелмедім, ары кетсе екі сағаттай уақытта үйге келдім.

Келсем, енем үйде екен. «Мен сонда мына үйде кіммін?! Бір ауыз «кетіп барамын, етік керек» деп ескертсең болмай ма? Өздеріңе ақша бітіп, ақылдарың асып кетіпті ғой. Біз бір тұрған терек болдық қой...» деп небір ауыр сөздерді айтты. Сатып алған етігімді де кекетіп, «түрі бар болсын, немене бәле мынау» деп көңілімді су сепкендей басып тастады...

Қаланың қызымын, еркемін демедім. Анамның айтқаны бар, намысқа тырысып, бәрін тез-ақ үйреніп алдым. Қарашаңырақтың тірлігі біткен бе, таңнан тұрып сиыр сауамын, тамағы, кір-қоңы бар. Одан қалса әжемізге сәлем бере келетін туған-туыс бар, бәрінің бабын жасап жүрмін. Сонда соның бәрі бекер болғаны ма? Бір етік үшін осыншама ауыр сөз еститіндей не жаздым?

Шынымды айтсам, бәрінен шаршадым. Абысындарыма рахат, өз билігі өздерінде. Апта сайын келіп, ішіп-жеп кетеді. Жаздыгүні бала-шағасын біздің үйге жіберіп, бар тірлікті мойныма артып қояды. Осы күні соларға қарап қызығамын. Менің де бөлек шығып, жолдасыммен емін-еркін ойнап-күлгім келеді. Өзім қалаған тамақты пісіріп жесем, түсте бір мезгіл тынықсам деп армандаймын. Сенесіз бе, бұл үйде бір минут бос отыра алмайсың. Бітпейтін шаруа әйтеуір...»

Айдана бізге осылай деп мұңын шақты.Қарашаңырақта тұрған келіннің өзге келіндерден мәртебесі бәрібір биік болатынын, үлкендердің батасын алған адамның жаман болмайтыны рас. Десе де келін - адам, оның да өз қалауы, жеке шекарасы бар екенін де ұмытпаған жөн емес пе?

ТАҒЫ ОҚЫҢЫЗ:

«Күшік күйеу болғым келмейді»: жамбылдық азамат осылай деп мұңын шақты

«Қолының сұғанағы бар абысынымнан шаршадым»: түркістандық келіншек туысынан жапа шегіп жүр